Όπως τα βλέπει κανείς, Ελένη Σαραντίτη

Η συγγραφέας

Η Ελένη Σαραντίτη γεννήθηκε στη Νεάπολη της Λακωνίας, αλλά ζει στην Αθήνα από την ηλικία των δεκαεπτά ετών. Μέχρι σήμερα έχουν εκδοθεί δεκαέξι βιβλία της.
 Περισσότερα για τη συγγραφέα δείτε στην προσωπική της ιστοσελίδα στο σύνδεσμο που ακολουθεί:

Ιστοσελίδα Ελένης Σαραντίτη

Το κείμενο

Το απόσπασμα προέρχεται από το βιβλίο "Κάποτε ο κυνηγός...".

Ο τίτλος του μυθιστορήματος είναι δανεισμένος από το ποίημα του Γ. Σεφέρη  Κίχλη, που αναφέρεται στον ξεριζωμό των Ελλήνων της Μ. Ασίας. Στην ενότητα Α΄του ποιήματος (Το σπίτι κοντά στη θάλασσα, στ. 2-3) βρίσκεται η φράση: κάποτε ο κυνηγός βρίσκει τα διαβατάρικα πουλιά κάποτε δεν τα βρίσκει. Και τα διαβατάρικα πουλιά είναι οι κυνηγημένοι πρόσφυγες (υπενθυμίζεται ότι και ο Σεφέρης ήταν πρόσφυγας).

ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΚΟΝΤΑ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ
Τὰ σπίτια ποὺ εἶχα μου τὰ πῆραν. Ἔτυχε
νά᾿ ναι τὰ χρόνια δίσεχτα πόλεμοι χαλασμοὶ ξενιτεμοὶ
κάποτε ὁ κυνηγὸς βρίσκει τὰ διαβατάρικα πουλιὰ
κάποτε δὲν τὰ βρίσκει- τὸ κυνήγι
ἦταν καλὸ στὰ χρόνια μου, πῆραν πολλοὺς τὰ σκάγια-
οἱ ἄλλοι γυρίζουν ἢ τρελαίνουνται στὰ καταφύγια.
Μὴ μοῦ μιλᾶς γιὰ τ᾿ ἀηδόνι μήτε γιὰ τὸν κορυδαλλὸ
μήτε γιὰ τὴ μικρούλα σουσουράδα
ποὺ γράφει νούμερα στὸ φῶς μὲ τὴν οὐρά της-
δὲν ξέρω πολλὰ πράγματα ἀπὸ σπίτια
ξέρω πὼς ἔχουν τὴ φυλή τους, τίποτε ἄλλο.
Καινούργια στὴν ἀρχή, σὰν τὰ μωρὰ
ποὺ παίζουν στὰ περβόλια μὲ τὰ κρόσσια τοῦ ἥλιου,
κεντοῦν παράθροφυλλα χρωματιστὰ καὶ πόρτες
γυαλιστερὲς πάνω στὴ μέρα-
ὅταν τελειώσει ὁ ἀρχιτέκτονας ἀλλάζουν,
ζαρώνουν ἢ χαμογελοῦν ἢ ἀκόμη πεισματώνουν
μ᾿ ἐκείνους ποὺ ἔμειναν μ᾿ ἐκείνους ποὺ ἔφυγαν
μ᾿ ἄλλους ποὺ θὰ γυρίζανε ἂν μποροῦσαν
ἢ ποὺ χάθηκαν, τώρα ποὺ ἔγινε
ὁ κόσμος ἕνα ἀπέραντο ξενοδοχεῖο.

Δὲν ξέρω πολλὰ πράγματα ἀπὸ σπίτια,
θυμᾶμαι τὴ χαρά τους καὶ τὴ λύπη τους
καμιὰ φορά, σὰ σταματήσω-
ἀκόμη
καμιὰ φορά, κοντὰ στὴ θάλασσα, σὲ κάμαρες γυμνὲς
μ᾿ ἕνα κρεβάτι σιδερένιο χωρὶς τίποτε δικό μου
κοιτάζοντας τὴ βραδινὴν ἀράχνη συλλογιέμαι
πὼς κάποιος ἑτοιμάζεται να᾿ ρθεῖ, πὼς τὸν στολίζουν
μ᾿ ἄσπρα καὶ μαῦρα ροῦχα μὲ πολύχρωμα κοσμήματα
καὶ γύρω του μιλοῦν σιγὰ σεβάσμιες δέσποινες
γκρίζα μαλλιὰ καὶ σκοτεινὲς δαντέλες,
πὼς ἑτοιμάζεται νὰ ᾿ ρθει νὰ μ᾿ ἀποχαιρετήσει-

ἤ, μιὰ γυναίκα ἐλικοβλέφαρη βαθύζωνη
γυρίζοντας ἀπὸ λιμάνια μεσημβρινά,
Σμύρνη Ρόδο Συρακοῦσες Ἀλεξάντρεια,
ἀπὸ κλειστὲς πολιτεῖες σὰν τὰ ζεστὰ παράθυροφυλλα,
μὲ ἀρώματα χρυσῶν καρπῶν καὶ βότανα,
πὼς ἀνεβαίνει τὰ σκαλιὰ χωρὶς νὰ βλέπει
ἐκείνους ποὺ κοιμήθηκαν κάτω ἀπ᾿ τὴ σκάλα.

Ξέρεις τὰ σπίτια πεισματώνουν εὔκολα, σὰν τὰ γυμνώσεις.

Περίληψη

H νεαρή Eυρυδίκη που, γεννημένη από οικογένεια Eλλήνων πολιτικών προσφύγων στην Tασκένδη της πρώην Σοβιετικής Ένωσης αφομοίωσε ό,τι καλύτερο διέθεταν οι δυο πολιτισμοί και οι δυο πατρίδες, είναι η αφηγήτρια της οικογενειακής οδύσσειας που κράτησε σαράντα χρόνια και που ακόμα δεν τελείωσε. O Eμφύλιος, ο εκπατρισμός, οι προσπάθειες να ζήσουν και ν' αναπτυχθούν στην καινούρια πατρίδα, η φοβερή νοσταλγία για τον τόπο που άφησαν, οι καινούριοι δεσμοί, οι σπουδές, η πρόοδος και ο κόσμος μιας τρυφερής νεαρής ύπαρξης, μεγαλωμένης μες στην εμπιστοσύνη, την αγάπη, τη χαρά. Που δεν κράτησαν πολύ, καθώς η οικονομική κρίση που ξεσπά στην τότε Σοβιετική Ένωση και ο ακατανίκητος πόθος της επιστροφής, μαζί και οι υποσχέσεις των Eλλήνων αρμοδίων, τους ωθούν, οικογενειακώς, σε νέες περιπέτειες, τούτη τη φορά στην ίδια τους την πατρίδα, που τους μεταχειρίζεται σαν αποπαίδια, οδηγώντας τους σε νέα προσφυγιά. H διήγηση της Eυρυδίκης αποκαλύπτει και έναν ωραίο, συγκινητικό και ενθουσιώδη πρώτο έρωτα, που εμποδίστηκε στο ξεκίνημά του διότι ο σκληρός κυνηγός, που είναι η ζωή, άλλα είχε ορίσει...

Δείτε την ομώνυμη ταινία, των μαθητών του 1ου Γυμνασίου Νέας Ορεστιάδας, σε σενάριο βασισμένο στο απόσπασμα του ομότιτλου, βραβευμένου από την UNESCO βιβλίου.

Δραστηριότητες

• Συγκρίνετε την ηρωίδα του αποσπάσματος με την ηρωίδα από το κείμενο Ο δρόμος για τον Παράδεισο είναι μακρύς της Μαρούλας Κλιάφα και συμπληρώστε τον πίνακα που ακολουθεί. Στη συνέχεια προσπαθήστε να παρουσιάσετε την προσωπικότητα των δύο κοριτσιών. Αναζητήστε πληροφορίες για τις δύο ηρωίδες στα κείμενα και υπογραμμίστε τα αντίστοιχα χωρία. Μην ξεχνάτε ότι πρέπει να παρουσιάσετε τα προβλήματα των δύο ηρωίδων, τα συναισθήματα τους και τις σχέσεις τους με τα μέλη της οικογένειας τους και με τα μέλη του ευρύτερου κοινωνικού συνόλου. Ένα σύντομο βίντεο που αξίζει να παρακολουθήσετε, θα σας βοηθήσει να κατανοήσετε τα προβλήματα των δύο ηρωίδων: Ονειρα σε άλλη γλωσσα μια ταινία της Λουκίας Ρικάκη
•    Τώρα πια γνωρίζετε πολύ καλά και τις δύο ηρωίδες των κειμένων. Μπορείτε να εντοπίσετε ομοιότητες και διαφορές ανάμεσα στη Βερόνικα και στην Ευρυδίκη; Να τις καταγράψετε.

	Βερόνικα	Ευρυδίκη
Που ζει;
Από πού κατάγεται;
Πόσο χρονών είναι;
Ποια μέλη της οικογένειάς της αναφέρονται στο κείμενο;
Ποιο πρόβλημα αντιμετωπίζει;

• Αποφασίζετε να στείλετε μια επιστολή σε μία από τις δύο ηρωίδες των κειμένων σας για να τη βοηθήσετε στο πρόβλημα που αντιμετωπίζει. Ποια από τις δύο θα επιλέγατε για να στείλετε την επιστολή και γιατί; Τι θα γράφατε στην επιστολή σας για να την κάνετε να αισθανθεί καλύτερα; 

• Υποθέστε ότι η Βερόνικα και η Ευρυδίκη έχουν τη δυνατότητα να συναντηθούν και να συνομιλήσουν. Τι θα έλεγαν σε αυτήν τους τη συνάντηση; Γνωρίζετε πια πολύ καλά τις ηρωίδες και τα προβλήματα τους. Βάλτε τη φαντασία σας να δουλέψει και γράψτε έναν φανταστικό διάλογο ανάμεσα στη Βερόνικα και στην Ευρυδίκη. Μη ξεχνάτε ότι σε αυτόν τον διάλογο θα πρέπει να παρουσιάζονται οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι δύο ηρωίδες και τα συναισθήματα τους.